„Znaczenie żywieniowo – zdrowotne mleka w Polsce i na świecie.”
Prof. dr hab. Stanisław Berger
Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
1. Mleko i jego przetwory stanowiły, stanowią i będą stanowić ważny, niezastąpiony i wartościowy produkt w żywieniu człowieka, a zwłaszcza dzieci i młodzieży, które w odróżnieniu od dorosłych muszą mieć dodatni bilans energii i składników pokarmowych. Homo sapiens, w przeciwieństwie do reszty ssaków, spożywa mleko w ciągu całego życia, a nie tylko w okresie niemowlęcym. Po odstawieniu od piersi, w jadłospisie człowieka pojawia się mleko krowie (w mniejszym stopniu także kozie, owcze) i jego przetwory.
2. Warto zauważyć, że wskaźnik rozwoju człowieka (UNDP 1997) podaje najwyższe wartości HDI (0,942 – 0,907) dla 5 krajów: Kanady, Francji, Norwegii. USA i Irlandii oraz najniższe (0,229 – 0,176) dla Mali, Burkina Faso, Nigru, Rwandy i Sierra Leone, a spożycie mleka w kg/rok na głowę mieszkańca wynosi dla pierwszej grupy 205 – 274, a dla drugiej od 7 do 42. Również tylko w krajach rozwiniętych ilość energii i białka z mleka jest bardzo znacząca.
3. Wśród istotnych i dobrze przyswajalnych przez organizm człowieka składników odżywczych pochodzących z mleka krów należałoby wymienić:
białko o bardzo wysokiej wartości biologicznej i prawie trzykrotnie wyższej zawartości niż w mleku kobiecym,
wapń o wysokim stopniu przyswajalności i wielokrotnie wyższym poziomie tego składnika niż w mleku kobiecym,
ryboflawina o czterokrotnie wyższym poziomie w porównaniu do mleka kobiecego,
witaminy A i D o istotnym znaczeniu dla wzrostu i rozwoju, zwłaszcza młodych organizmów,
CLA (sprzężone dieny kwasu linolowego) występujący w tłuszczu przeżuwaczy, a mający znaczenie w zapobieganiu nowotworom i miażdżycy,
szereg składników, mineralnych jak potas, fosfor, magnez oraz niektóre pierwiastki
śladowe np. cynk.
Mleko i jego przetwory można więc uznać za dość dobrze zbilansowany produkt z punktu widzenia wartości odżywczej.